PAMIĘĆ nieZATOPIONA to projekt przypominający fakt istnienia wsi zalanych, by powstał sztuczny zbiornik; Jezioro Solińskie. Przywrócenie pamięci o tętniących niegdyś życiem miejscowościach, przybliżenie świata sprzed 55 lat z architekturą i mieszkańcami - to idea mojego projektu. Teren teraz uśpiony na dnie jeziora, gdzie czas i żywioł wpłynęły na jego obecny wygląd. Obraz ten przedstawię w serii prac, która wraz z archiwalnym komentarzem mieszkańców nieistniejących terenów utworzy ekspozycję.
Wstępnym założeniem projektu jest przywrócenie- przypomnienie pamięci o zalanych miejscowościach za pomocą narzędzi języka sztuki.
W oparciu o archiwalne zdjęcia, jak również aktualny wygląd dna jeziora (dokumentacja podwodna) oraz w sposób wyobrażeniowy pragnę przedstawić zatopione wsie w formie jaką kiedyś przedstawiały oraz przedstawiają teraz. Praca ma na celu znalezienie odpowiedzi na pytania:
- Czy jest możliwe odnalezienie miejsc utrwalonych na archiwalnych zdjęciach?
- Czy coś na dnie pozostało- a jeśli pozostało, to jak wygląda ?
- Czy wspomnienie o niegdysiejszym życiu tli się jeszcze na dnie jeziora?
I-najważniejsze :
-Czy pamięć o zalanych miejscowościach jest jeszcze żywa?
Cele badań:
Celem projektu jest stworzenie narracji przedstawieniowej zaprezentowanej w formie wystawy. Wystawa ta przypomni historię Zalewu Solińskiego, odrodzi pamięć o tych terenach, oraz doprowadzi projekt do konfrontacji ze współczesnym odbiorcą.
Obrazowanie konceptualne idei -szkice malarskie oraz rysunkowe, praca na podstawie zdjęć, wykorzystanie zdjęć archiwalnych do kompozycji obrazu, analiza dostępnej dokumentacji zdjęciowo-filmowej.
Ostatecznym efektem będzie stworzenie kompozycji malarsko-graficznych prezentowanych na różnych podłożach z wykorzystaniem poliwęglanu.
Malarski projekt PAMIĘĆ nieZATOPIONA obejmuje serię obrazów przedstawiających wizerunki miejscowości, które niegdyś istniały, a aktualnie znajdują się pod wodą.
Jezioro solińskie powstałe dzięki ukończonej w 1968 roku zaporze na rzece San, kryje pod sobą kilka wsi- przede wszystkim Solinę, Horodek, Sokole, Teleśnicę Sannę, Chrewt i dużą część Wołkowyi. Wszystkie te wsie zostały zalane, a mieszkańcy wysiedleni. Pamięć o tych miejscowościach przetrwała na archiwalnych zdjęciach, a także przypomina o sobie w postaci wypływających przedmiotów- czasem czaszek z zalanych cmentarzy, jak również zdziczałych drzew owocowych, które niespodziewanie rosną na brzegach lub bezpośrednio wyzierają z wody. Te- dające o sobie znać ślady niegdysiejszej ludzkiej obecności nasunęły mi myśl o tym, iż pod wodą- na dnie jeziora kiedyś tętniło życie. Miało swoją formę, kształt i kolor.
Od wielu lat każde wakacje spędzam na brzegu jeziora solińskiego, które jest niewyczerpanym źródłem moich inspiracji. Maluję jego wizerunki-skały, lasy, refleksy świetlne- wszystko, co powyżej tafli wody. Tym razem jednak chciałabym zrealizować serię obrazów poświęconą pamięci zalanych miejscowości-zaglądnąć pod powierzchnię wody i w sposób wyobrażeniowy oraz za pomocą zarówno archiwalnych jak i aktualnych zdjęć- przedstawić zatopione wsie w formie jaką mogłyby teraz przedstawiać. Domy, kościoły, zabudowania gospodarcze- wszystko to istnieje w szczątkowej formie gdzieś na dnie jeziora. Podczas procesu twórczego będę posiłkować się zdjęciami archiwalnymi oraz współczesnymi, które przetworzę tak, by przedstawienia były fragmentaryczne, ukazujące upływ czasu, fakt iż od ponad pół wieku znajdują się pod wodą.
Projekt PAMIĘĆ nieZATOPIONA ma przypomnieć o niełatwej historii wysiedlonych mieszkańców. Przywrócić-przywołać-unaocznić fakt istnienia kilku wsi, które na skutek powstania zbiornika zniknęły bezpowrotnie. Projekt ma skłonić do myślenia nad złożonością świata; corocznie nad jeziorem wypoczywają dziesiątki tysięcy turystów, którzy w większości nie zdają sobie sprawy z historii tego miejsca. Przez spiętrzenie wody na Sanie powstało piękne jezioro- strefa ciszy , schronienie dla ludzi poszukujących spokoju, miejsce dla wędkowania i żeglowania, jednak pod powierzchnią kryje się pamięć o całych miejscowościach, wysiedlonych mieszkańcach , zniszczonych domach, utraconych nadziejach. Obrazy te chcę wydobyć spod wody- sprawić, by oglądający wystawę mieli większą świadomość tego miejsca, przez co mogli je traktować z szacunkiem. Z tego powodu można powiedzieć, iż projekt ma wydźwięk edukacyjny, przyczynia się do pogłębiania znajomości historii Podkarpacia, skłania do refleksji i zastanowienia się nad skutkami podejmowanych decyzji, jak również konieczności rozważania argumentów. Myślę, iż są to bardzo ważne kwestie, które poprzez mój projekt mogą dotrzeć do szerokiej rzeszy odbiorców.
Rezultatem projektu zaprezentowanym podczas wystaw będzie seria sześciu prac ( każda z prac symbolicznie upamiętniająca jedną z zalanych wsi - Solinę, Horodek, Sokole, Teleśnicę Sannę, Chrewt, Wołkowyję.) Prace będą połączeniem malarstwa oraz grafiki na różnorodnych podłożach – kartonie, papierze fotograficznym, płótnie. Każda z realizacji powstanie tak, by można było oglądać ją dwustronnie; prace oprawione będą w przeźroczysty poliwęglan. Kolejna warstwa poliwęglanu ustawiona zostanie w odległości ok. pół metra od właściwego obrazu Warstwa ta symbolizować będzie upływ czasu oraz działanie wody. Głównie jednak odwoływać się będzie do wyobraźni widza, unaoczniając aktualny wygląd miejscowości na dnie jeziora. Odstęp pomiędzy „obrazem właściwym” a kolejną warstwą, pozwoli na przemieszczanie się pomiędzy obiektami, w celu zobaczenia obrazu bez „przysłony” oraz z warstwą imitującą czas.
